13. Czy na Białorusi była niewola tatarsko-mongolska?
Po utworzeniu w XIII wieku państwa mongolskiego w wyniku ekspansywnej polityki Czyngis-chana i jego następców zostały opanowane narody Syberii, Północnych Chin, Średniej Azji, Zakaukazia, Azji Mniejszej, Bliskiego Wschodu. W latach 1236-1243 zawojowane zostały wielkie obszary Wschodniej i Centralnej Europy, w tym rosyjskie i ukraińskie księstwa, spustoszone zostały tereny Małopolski, Węgier, Moraw, Słowacji, Czech, Bukowiny, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii. Chanowie mongolscy stworzyli największe imperium w historii świata, to oni organizowali ekspedycje wojskowe na Egipt, Południowo-Wschodnią Azję, Japonię, a nawet na wyspę Jawę...
Białoruś nie popadła w niewolę mongolsko-tatarską. Zachowały się podania o zwycięskich bitwach naszych przodków pod Kojdanowem w 1249 roku, koło Mahilny i nad Akunioúkaju. Ponieważ nie ma wiarygodnych źródeł, traktuję się tę wzmiankę jak legendę, która trafiła na strony latopisu znacznie później, bo w XIV wieku. Białorusini walczyli jedynie z najazdami tatarsko-mongolskimi w latach 1259, 1275, 1277. Jednak nie była to nigdy niewola. Białoruś nigdy tez nie podporządkowała się Złotej Ordzie. Terminy takie jak: "okres przedmongolski", "mongolskie najście", "panowanie mongolskie" itp. stosowane odnośnie historii Białorusi są wymyślone. Tutaj, w odróżnieniu od rosyjskich ziem, które przez 240 lat wchodziły w skład Złotej Ordy, naturalny proces historycznego rozwoju nie został naruszony. Nadal funkcjonował wiec - instytucja średniowiecznej demokracji, a w tym czasie w państwie Moskiewskim ustanowiła się azjatycka władza.
W białoruskiej historii istnieje sławna karta, o której do tej pory milczano. Na długo przed sławną bitwą na Kulikowym Polu, jeszcze w 1362 r., wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego pod przywództwem Olgierda rozbiły niedaleko Sinych Wód wojska trzech tatarskich chanatów. Skutkiem tego było wyzwolenie ziem ukraińskich spod niewoli tatarskiej.